Is het u ooit opgevallen dat wanneer u aan boord van een commercieel vliegtuig stapt, of dat nu vanaf een straalbrug is of door een trap op te lopen vanaf het asfalt, u altijd aan de linkerkant van het vliegtuig stapt? Weet je waarom?
Hoewel het een universeel gevolgde methode is, is de reden niet algemeen bekend. Het antwoord ligt in een combinatie van historische tradities en operationele efficiëntie.
“Het is een van de vele luchtvaartpraktijken die verder gaat dan de luchtvaart zelf en teruggaat tot de tradities van schepen”, zegt Michael Oakley, hoofdredacteur van De luchtvaarthistoricus, een driemaandelijks tijdschrift dat de geschiedenis van het vliegen verkent. “Veel luchtvaartterminologie vond zijn oorsprong in maritieme kennis (roer, cockpit, cabine, schot, knopen, enz.), en op dezelfde manier hebben de luchtvaartmanieren om dingen te doen veel te danken aan zeilen. Net zoals boten en schepen een bakboordzijde hebben – de zijde van het schip die in de haven gewoonlijk aan de kade grenst – zijn vliegtuigen hetzelfde. Het was verstandig dat mensen besloten om aan bakboordzijde (of linkerzijde) aan boord te blijven gaan.”
Maar in de begindagen van de commerciële luchtvaart maakte het ‘niet zo veel uit welke zijpassagiers aan boord gingen’, voegde Oakley eraan toe. Dat kwam omdat passagiers altijd via een trap op het asfalt in- en uitstapten.
“In de jaren dertig had de Boeing 247 – het eerste moderne vliegtuig – de passagiersdeur aan de rechterkant open, zoals destijds gebruikelijk was bij United Airlines”, zegt Bob van der Linden, curator bij de luchtvaartafdeling van de National Air and Space Museum in Washington, DC “Toen United halverwege de jaren veertig de uitstekende Douglas DC-3 kocht, bestelden ze het vliegtuig met een rechterdeur, terwijl de meeste andere DC-3-operators om een linkerdeur vroegen. Naarmate de industrie groeide en de luchthavens steeds drukker werden, werd de linkerdeur in de loop van de tijd de voorkeursuitvoering, zodat de luchthavenactiviteiten gestroomlijnd en gestandaardiseerd konden worden.”
Volgens Matthew Burchette, senior curator bij het Museum of Flight in Tukwila, Washington, werd standaardisatie noodzakelijker in de jaren vijftig, toen stervormige of ‘pierfinger’-terminals in de Verenigde Staten en Europa begonnen te verschijnen. Dit zijn luchthavens als Chicago’s O’Hare, Amsterdam’s Schiphol en Londen’s Gatwick, waar passagiers samenkomen in een centraal gebied en naar buiten lopen in de vingers, of punten van de ster, om te vertrekken.
“Vliegtuigen konden passagiers nu rechtstreeks vanuit de vingers in vliegtuigen laden. In de jaren zestig evolueerde het ontwerp om plaats te bieden aan Jetways – de overdekte gangen die uitschuiven vanaf de hoofdterminal die we nu kennen”, aldus Burchette. “Omdat de piloot aan de linkerkant zit, werden luchthavens gebouwd met poorten aan de linkerkant, zodat de piloot de afstanden beter kon inschatten terwijl ze naar de gate taxieden.”
Oakley herhaalde die verklaring: “Zodra er complexere luchthavens werden ontwikkeld, waarbij passagiers Jetways gebruikten als een manier om direct vanaf de terminal aan boord te lopen, werden grondoperaties een stuk eenvoudiger als elk vliegtuig hetzelfde in dezelfde richting deed.”
Instappen aan de linkerkant heeft ook een extra bonus: “Het stelt het grondpersoneel in staat hun taken uit te voeren zonder de passagiers of de poortapparatuur te verdringen”, aldus Burchette. Dankzij hun eigen speciale toegangsruimte, waar passagiers niet per ongeluk in de weg staan of in de weg staan van hun zware machines, kunnen ze hun werk gemakkelijker en sneller doen, waardoor de reisdag voor iedereen soepeler verloopt.
